Horváths Kasimir en Karoline is vervreemdend in een actuele tijd

Bron: NT Gent.be

Langs vriendelijke vrijwilligers met T-shirts waar koeien op staan word je naar een torenhoge stellage achter een hangar op vliegbasis Soesterberg geleid. Boven een podium met groen brandende tl-buizen staat in grote letters ENJOY. In en om deze stellage speelt zich het verhaal af van het toneelstuk ‘Kasimir en Karoline’ van Ödön von Horváth uit 1931. Het speelt tijdens een oktoberjaarfeest in München met een achtbaan, bier, een voorbij vliegende zeppelin, en mannen en vrouwen op zoek naar vertier. Kasimir is werkeloos en gelooft dat zijn vriendin Karoline hem daarom niet meer wil. Ze flirt met de verlegen Schürzinger en denkt haar toekomst te zien met diens baas Rauch. Kasimirs vriend en crimineel Merkl Frans drijft Kasimir en Karoline nog verder uiteen. Horváth schreef ‘Kasimir en Karoline’ als een sociaalkritisch stuk, in vergelijking met Brecht iets minder moreel geëngageerd, eerder ironisch. Een kijk op hoe de rijke hoge heren in crisis de dans ontspringen en het volk zich laat meeslepen door leugens en zelfbedrog. Zoals ook nu in deze onbetrouwbare tijd met recessie en vervreemding.
Onder regie van Johan Simons (NTGent) en Paul Koek (Veenfabriek) is in ‘Kasimir en Karoline’ het vervreemdingseffect volop aanwezig. Het acteren is in dit soms buitenproportionele expressieve stuk losjes en olijk, zoals je veel ziet in België. Kasimir is bijvoorbeeld fatalistisch maar zijn grappige gedrag bewijst het tegendeel. Een popbandje produceert onophoudelijk elektronische instrumentale jaren 80-muziek. De veel te lange intermezzosongs hebben kracht en fascineren, maar leiden ook af en irriteren.  Daarbij trekt het soms banale niet-realistische spel veel aandacht van de tekst weg, pas halverwege de voorstelling krijg je meer de kans om na te denken. Vrouwen zijn bij Horváth een lustobject of, erger nog, hoer. Vluchtige sekssensatie en elkaar afzeiken maken het stuk actueel. Op het laatst in een prachtige emotionele scene probeert Karoline radeloos Kasimir van Erna, de voormalige vriendin van Merkl, terug te pakken. De oude waarden geven je zekerheid. Zittend onder een huis gemaakt in neonlicht eindigt de voorstelling met hoop en ironie: ‘Zolang we ons niet ophangen, zullen we niet verhongeren’ 

Kasimir en Karoline van Ödön von Horváth, onder regie van Johan Simons NTGent en Paul Koek De Veenfabriek. Gezien: première 25 juni, Vliegbasis Soesterberg. Hier nog te zien tot 5 juli. Meer info: www.zomervanutrecht.nl

Eerder verschenen in de Gooi- en Eemlander op 27 juni 2009