Marilyn Monroe met veel mannenleed

Foto: Jeroen Lennarts

Een opwaaiende zomerjurk boven een luchtrooster maakte Marilyn Monroe tot het sekssymbool van de jaren '50 en '60. Haar sensuele zoetgevooisde stem, haar lach, haar veelbetekende grote ogen, en welgevormde lichaam betoverde iedereen. Je zag een sprankelende vrouw, zeker niet dom, maar instabiel door beschadiging. Theatermaker Madeleine Matzer liet zich door haar leven inspireren en maakte de voorstelling ‘Marilyn Monroe: Diamonds are a girl’s best friend.’ Matzer zette vier toneelschrijvers aan het werk om Monroes turbulente leven weer te geven. Drie actrices en twee acteurs/musici belichten verschillende aspecten van haar persoon. Het is een indringend portret dat wisselt in intentie: anekdotisch, luchtig, filosofisch, bijtend, met veel leed veroorzaakt door mannen.

Actrice Wendell Jaspers speelt Monroe nummer één, Fokka Deelen en Marlijn Weerdenburg vullen haar aan als bij-Monroes. Een witte muur van verschillende hoogtes bakent gestileerd het spelgebied af. In luchtige anekdotes komen we veel te weten over Monroes mannen. Joe DiMaggio bijvoorbeeld, die niet met een ster getrouwd kon zijn, Arthur Miller, die haar gebruikte om toegang te krijgen tot de showbizzwereld, en psychiater Greensen, die haar goeroe was en die haar met medicijnen letterlijk de dood in behandelde. Lange filosofische bespiegelingen over Monroes leven worden aangenaam onderbroken door lekkere pakkende liedjes gespeeld door Helge Slikker en Jasper Boeke. Wanneer beide musici de minnaars van Monroe spelen komt de kracht van de voorstelling het naar boven. Door het tegenspel ga je haar meer begrijpen. Zij kon niet alleen zijn, als het moest gebruikte ze pillen en drank om de eenzaamheid te verdrijven. Veel plezier beleefde ze niet aan seks met mannen; haar commentaar erop is cynisch.

Door te spelen met de werkelijkheid krijg je het pijnlijke gevoel dat Monroe erg te beklagen was met een moeder die haar afstond, en met al die sullige en nare mannen. Dat accent had minder gemogen. Zelfs homo’s vindt ze niks, terwijl zij haar verafgoden als de oervrouw. Jaspers speelt alle karakteraspecten van Monroe vermakelijk en intens waarin de andere spelers naadloos meegaan. Mal en prikkelend zijn de verkleedscènes. De verschillende reflecties van haar leven zie je in een donkere lopende lijn. Maar als je de vrolijke scènes verwacht die we uit haar films kennen, dan moet je ergens anders zijn.

‘Marilyn Monroe: Diamonds are a girl’s best friend’ Regie: Madeleine Matzer. Tekst: F. Fokkema, P. de Graef, F. Hijink, G. Rijnders. Bijgewoond: 1 april.

Eerder gepubliceerd in de Gooi- en Eemlander op 3 april 2010